مراغه شهری در استان آذربایجان‌ شرقی و مرکز اداری شهرستان ویژه مراغه است. این شهر در کنار رودخانه صوفی‌چای و در دامنه جنوبی کوه سهند گسترده شده‌ است.
مراغه با دارا بودن ۱۶۳٬۸۵۹ نفر جمعیت و ۲۵٫۹۷ کیلومترمربع مساحت در سال ۱۳۹۰ خورشیدی، دومین شهر بزرگ و پرجمعیت استان آذربایجان شرقی پس از تبریز به شمار می‌رود این شهرستان همچنین دومین شهر باستانی آذربایجان بعد از ارومیه است. این شهر، در دوران‌های گذشته تاریخ ایران، از نظر تاریخی، علمی و سیاسی مورد توجه بوده در دوران حکمرانان ایلخانی پایتخت ایران بوده ‌است. خواجه نصیرالدین طوسی، وزیر هلاکوخان از پادشاهان ایلخانی، در سال۶۵۶ ه.ق رصدخانه مراغه را بنا نهاد که هم‌اکنون بخش بسیار اندکی از آن باقی‌مانده و بسیاری از بنای آن تخریب شده است.
شهرستان مراغه دارای ۳۰۰ اثر تاریخی و تپه‌های باستانی است که جزو ۱۰ شهرستان دارای بافت غنی تاریخی و فرهنگی در کشور است. با کجارو همراه باشید.
جغرافیای شهرستان مراغه
شهرستان مراغه با وسعت ۲۱۸۶ كیلومتر مربع (۴٫۸ درصد مساحت استان) در ۱۳۰ کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستان تبریز، از سمت شرق با شهرستان‌های بستان‌آباد، هشترود و چاراویماق، از سمت غرب با شهرستان‌های بناب، عجب‌شیر و ملکان ورزقان و از سمت جنوب با استان آذربایجان غربی هم‌‌مرز است.
تاریخچه شهرستان مراغه
این شهر از دوران قبل از اسلام آباد بوده ‌است، اما قرن‌های ۱۲ تا ۱۴ میلادی دوران رشد و شکوفایی آن است، زمانی که پایتخت سلسله‌های متعدد محلی از جمله احمدیلیان و اتابکان آذربایجان بوده است و در نهایت مرکز حکومت ایلخانی قرار داده شد. شهر مراغه با غنای بیش از ۳۰۰ اثر تاریخی و بیش از ۱۱۰ اثر ثبتی بازمانده از دوره‌های مختلف تاریخی، بستری مساعد برای پرورش ادیبان، دانشمندان و هنرمندان متعددی در طول تاریخ بوده و است.
بر اساس منابع تاریخی مراغه شهری مهم در دوران حكومت ماناها بوده و جزو سه ایالت مهم آذربایجان قدیم و با نام اوئشدیش شناخته شده است. منابع تاریخی مراغه را زادگاه زرتشت نامیده و دانشمندان بر این باورند كه زرتشت در دامان كوه سهند كه در اوستا از آن با نام اسنوند یاد شده است متولد شده است. مراغه در سال ۶۱ هجری قمری به تصرف اعراب درآمد و از پایگاه‌های آنان به شمار می‌آمده است.
آب و هوای شهرستان مراغه
مراغه از دو قسمت مجزا تشكیل شده است. بخش شمالی كه شامل دامنه‌های جنوبی ارتفاعات سهند است، به‌صورت كوهستانی و ناهموار بوده و بخش مركزی و جنوبی شهرستان، به‌صورت دشت و جلگه است. توده كوهستانی سهند از مهم‌ترین عوارض توپوگرافیک شهرستان محسوب می‌شود كه دامنه‌های جنوبی این كوهستان پیكربندی بخش عمده‌ای از شهرستان را تشكیل می‌دهد. شیب عمومی زمین در این شهرستان از شمال به جنوب است و سه رودخانه لیلان‌چای، مردق‌چای، صوفی‌چای از رودخانه‌های مهم تأمین‌كننده آب كشاورزی شهرستان هستند. شهرستان مراغه از لحاظ وضع آب و هوا معتدل (متمایل به سردی) و نسبتا مرطوب است و هوای قسمت‌های جلگه و کنار دریاچه گرمسیر و در قسمت‌های کوهستانی معتدل است. هوای بخش سراجو به‌طور کلی معتدل و در سایر بخش‌ها در قسمتی سرد و در قسمتی معتدل است.
نقاط دیدنی و تاریخی شهرستان مراغه
شهرستان مراغه یکی از بزرگترین شهرستان‌های آذربایجان شرقی است که قدمت بسیاری از اماکن تاریخی آن به چندین هزار سال می‌رسد، تا جایی که از این شهرستان به‌عنوان قطب تاریخی آذربایجان یاد می‌شود. این شهر دارای اماکن تاریخی و دیدنی بسیاری است که از جمله می‌توان به: مقبره آقالار، موزه سنگ نگاره‌های مراغه، آب‌های گرم و سرد معدنی مراغه، دریاچه سد علویان، پل مردق و رودخانه مردق، گویجه قلعه، غارهای قیرخ کهل کهجوق، غار هامپوئیل، غارهای اطراف رصدخانه مراغه، معبد مهر مراغه، موزه ایلخانی، مقبره اوحدی، رصدخانه مراغه، گنبد غفاریه، گنبد مدور، گنبد کبود، گنبد سرخ، کلیسای هوانس، مسجد ملارستم مراغه و... اشاره کرد.
سوغات و صنایع دستی شهرستان مراغه
مراغه شهری است که با توجه به موقعیت ممتاز جغرفیایی آن و قرار گرفتن در منطقه سر سبز آذربایجان و در کنار دامنه سهند و با درختان سر به فلک کشیده با انواع میوه‌های گوناگون بستر مناسبی را برای به وجود آمدن انواع سوغاتی فراهم کرده است. وفور محصولات مورد توجه مردم سخت‌کوش و خوش‌ذوق و سلیقه مراغه‌ای قرار گرفته است و بهترین استفاده را از این فرصت کرده‌اند و سوغاتی‌های مختلفی را در نوع و شکل‌های گوناگون برای مراغه رقم زده‌اند. بارزترین سوغاتی‌های مراغه صابون و سجوق مراغه است. سایر سوغات مراغه نیز در بیشتر شهرهای کشور با نام مراغه شناخته شده است. قابل ذکر است که سوغات مراغه هیچگاه از چشم گردشگران و مهمانان داخلی و خارجی به دور نمانده و با طمع لذیذش کام آنها را شیرین می‌کند و کمتر کسی پیدا می‌شود که از مراغه با دست خالی به وطن خود باز گردد.